ΜΟΥΣΕΙΑ & ΧΩΡΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας άνοιξε τις πύλες του για το κοινό το 1984, εκατό χρόνια μετά τις πρώτες επίσημες ανασκαφές στην περιοχή από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή. Μεγαλύτερο και πλουσιότερο σύνολο θεωρείται αυτό του ανακτόρου της Κάτω Ζάκρου με πολυάριθμα και σπουδαία ευρήματα, ορισμένα από τα οποία αποτελούν αριστουργήματα της μινωικής τέχνης. Πιο διάσημο αντικείμενο του Μουσείου θεωρείται το χρυσελεφάντινο αγαλματίδιο από τη μινωική πόλη του Παλαικάστρου.
Ιδιωτικό Αγροτικό Μουσείο «Η Καντούνα»
Απέχει 7 χλμ. από την πόλη της Σητείας του Νομού Λασιθίου και ο επισκέπτης ακολουθώντας μια φυσιολατρική διαδρομή που περνά από την πανέμορφη πηγή Ζου, με εναλλαγές τοπίων και παλαιών νερόμυλων, θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει ένα αυθεντικό παραδοσιακό κρητικό καμαρόσπιτο, με όλη την επίπλωση και τα καθημερνά αντικείμενα χρήσης.
Λαογραφικό Μουσείο Παλαικάστρου
Στο Μουσείο εκτίθενται πολλά αντικείμενα και εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι παλαιότερες γενιές επί τουρκοκρατίας μέχρι το 1960. Ορισμένα απ’ αυτά είναι σπάνια είδη της Κρητικής λαϊκής τέχνης. Σήμερα ο επισκέπτης έχει μπροστά του μία ολοκληρωμένη εικόνα ενός αυθεντικού Κρητικού σπιτιού με όλη την επίπλωση και τα καθημερινά αντικείμενα χρήσης.
Αξίζει να το επισκεφτείτε για να γνωρίσετε το λαό της περιοχής μέσα από την Ιστορία του και να προσεγγίσετε τον τρόπο που ζούσαν παλιότερα.
Αυτό το παραδοσιακό Κρητικό σπίιτι που στεγάζει το λαογραφικό μουσείο του Παλαικάστρου είναι ιδανικό για τη γνωριμία σας με τη ζωή του χθες.
Λαογραφικό Μουσείο Πεύκοι
Στο υψηλότερο σημείο του χωριού, δίπλα στο παλιό σχολείο, το οποίο δεν λειτουργεί πλέον, σε ένα όμορφα συντηρημένο κτίριο στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο του χωριού. Αποτελείται από τρία κύρια δωμάτια και μπορείτε να δείτε αρκετά αντικείμενα, τα οποία δεν υπάρχουν στα άλλα δύο μεγαλύτερα λαογραφικά μουσεία της περιοχής (του Παλαικάστρου και του Χαμεζίου). Σε πολύ καλή κατάσταση θα βρείτε τον αργαλειό και διάφορα άλλα αντικείμενα, όπως τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή κεριών.
Το μουσείο έχει άπλετη θέα προς τα ανατολικά και προς τα νότια διακρίνετε την είσοδο του φαραγγιού των Πεύκων, ενώ μπροστά σας απλώνεται αμφιθεατρικά ο οικισμός.
Λαογραφικό Μουσείο Σητείας
Η ίδρυση Λαογραφικού Μουσείου το 1974 μπορεί να χαρακτηρισθεί από τα πιό σημαντικά αντίστοιχα επαρχιακά Μουσεία. Το πλούσιο λαογραφικό υλικό της Επαρχίας (τό μεγαλύτερο μέρος από δωρεές Σητειακών και το άλλο από αγορές) στολίζει τις αίθουσες του Μουσείου και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη.
Τα εκθέματα ανήκουν στον προηγούμενο αιώνα και στις αρχές του αιώνα μας.
Περίφημα κεντήματα υφαντά εξαιρετικής τέχνης, ξυλόγλυπτα, τοπικές ενδυμασίες, οικοσκευές εικόνες και άλλα είδη δίνουν μια παραστατική εικόνα της παλιάς ζωής των κατοίκων της Σητείας.
Στεγάζεται σε παραδοσιακό κτήριο του Δήμου.
Μουσείο - Εκθετήριο Τοπικών προϊόντων
Πρόσφατο απόκτημα της πόλης το εκθετήριο – μουσείο τοπικών προϊόντων.
Δημιουργήθηκε και λειτουργεί με ευθύνη της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Σητείας.
Σκοπός του η προβολή των τοπικών προϊόντων, η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και η ενίσχυση της τοπικής παραγωγής.
Τα κύρια προϊόντα που παρουσιάζονται είναι παγκοσμίως γνωστά. Σε αυτά περιλαμβάνονται το περίφημο ελαιόλαδο «Σητεία», ο φημισμένος «Κρητικός τοπικός οίνος» Σητείας, και η τσικουδιά Βαρβάκι.
Μουσείο Μονής Τοπλού
Στη Μονή Τοπλού υπάρχουν δύο πολύ σημαντικά μουσεία. Ένα μουσείο εικόνων και βιβλίων, θρησκευτικών κειμηλίων και εκκλησιαστικών ειδών και ένα μουσείο χαρακτικής και ιστορικών κειμηλίων. Αλλά και το ίδιο το μοναστήρι είναι ένα λαμπρό και εξαιρετικά ενδιαφέρον μνημείο που έχει αναστηλωθεί πρόσφατα κατά υποδειγματικό τρόπο.
Μουσείο Νερού & Υδροκίνησης Ζάκρου
Το Μουσείο Νερού της Ζάκρου στεγάζεται στους αναστηλωμένους νερόμυλους που παραχώρησαν οι οικογένειες που τους κατείχαν το 1997. Είναι ένα θεματικό μουσείο που στόχο έχει να συγκεντρώσει ότι αντικείμενο ή άλλο υλικό είναι σχετικό με τη χρήση του νερού από περασμένες εποχές αλλά και να αναδείξει τη σπουδαιότητα του νερού και στις μέρες μας, αξιοποιώντας το σωστά με ορθολογική χρήση και σεβασμό. Οι μύλοι που έχουν αναστηλωθεί και έχουν διαμορφωθεί σε εκθεσιακούς χώρους είναι:
- Ο μύλος της Μπριλάκαινας Ήταν ιδιοκτησία των Μπιλάκηδων και του Ν. Ροδανάκη χτισμένος πριν το 1900. Δίπλα υπάρχει το ρασοτριβείο ιδιοκτησίας Ν.Ροδανάκη.
- Ο μύλος του Ροδονοβαγγελή, χτισμένος πριν το 1900 από τον πατέρα του Βαγγέλη Ροδανάκη. Στον ίδιο χώρο λειτουργούσε μέχρι το1955 ελαιοτριβείο (Φάμπρικα) που δούλευε με τη δύναμη του νερού.
- Ο μύλος του Ξώπαπα, από τους παλαιότερος νερόμυλους. Εξωτερικά υπάρχει φούρνος.
Μουσείο Ξυλογλυπτικής στους Τουρτούλους
Η μάνα φύση και η καλλιτεχνική έμπνευση του καλλιτέχνη δημιούργησαν ποικίλες μορφές από τη σφαίρα της πραγματικότητας αλλά και από την περιοχή της φαντασίας. Πρώτη ύλη το ακατέργαστο ξύλο από μουσμουλιά, μανταρινιά, πορτοκαλιά, ελιά, αχλαδιά κ.ά.
Προσωπογραφίες (του Χριστού, της Παναγίας), προτομές πολιτικών (Ελευθερίου Βενιζέλου), χρηστικά αντικείμενα με διάκοσμο, μουσικά όργανα (λύρα, βιολί) με πλούσιο σκάλισμα, συμπλέγματα ζώων ακατάληπτα, πτηνά τερατώδη, ερπετά υπερφυσικά είναι τα πιο αγαπημένα θέματα του καλλιτέχνη. Όσα “βλέπει” με τη φαντασία του παίρνουν σάρκα και οστά με το σκάλισμα στο ξύλο. Σε κάθε περίπτωση κυριαρχεί η φυσικότητα, η απλότητα και η μοναδικότητα του δημιουργήματος. Η συνολική καλλιτεχνική δημιουργία του Χαρκιά είναι χειροποίητη βασισμένη στα παραδοσιακά εργαλεία: σκεπάρνι, σκαρπέλο, πριόνι, ξυλοφάς. (ξυλόλιμα) Όταν τα χέρια του καλλιτέχνη “μιλούν”, σε μας απομένει η σιωπή και η απόλαυση του έργου.