ΜΟΝΕΣ
Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης
Η μονή της Παναγίας της Φανερωμένης Τράχηλα στη Σητεία βρίσκεται στην άκρη μιας απόκρημνης περιοχής ανάμεσα στο Ακρωτήριο του Τράχηλα και της Μπαμπακιάς, περίπου 1,5 χλμ από την θάλασσα και 8 χλμ δυτικά της Σητείας. Είναι κτισμένη σε μια καταπράσινη περιοχή μέσα στο μικρό φαράγγι των Αγίων Πάντων. Μέσα στο φαράγγι υπάρχουν πολλές σπηλιές, όπου διέμεναν οι ερημίτες της Μονής. Το όνομα της το οφείλει στην εικόνα της Μαριάμ που βρέθηκε σε μια μικρή σπηλιά, στο «Σπήλιο του Ασκητή», δίπλα στην εκκλησία, η οποία πλέον πλαισιώνεται από το ιερό του ναού. Σήμερα το μοναστήρι υπάγεται στη Σκοπή και είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένο. Μόνον το Δεκαπενταύγουστο κατακλύζεται από τους προσκυνητές που μένουν στον οικισμό. Τότε, γίνεται και η λαμπρή τελετή μεταφοράς της εικόνας της Παναγιάς, της «Κυρίας Φανερωμένης», που φυλάσσεται όλο το χρόνο στον Ενοριακό Ναό του Αγίου Γεωργίου Σκοπής.
Μονή Αγίας Σοφίας Αρμένων
Μονή ερημωμένη στην περιφέρεια της πρώην κοινότητας Αρμένων, επαρχίας Σητείας, Ν. Λασιθίου. Ήταν κτισμένη πάνω σε γήλοφο, κοντά στο χωριό Ετιά. Ιδρύθηκε την περίοδο της Βενετοκρατίας αλλά το πότε ακριβώς είναι άγνωστο. Πιθανότατα από μοναχούς μονυδρίων, που ήταν στα νότια παράλια της Σητείας ύστερα από την καταστροφή τους από τους Τούρκους πειρατές το 14ο και 15ο αιώνα.
Μονή Τοπλού
Η μονή Τοπλού είναι ένα ξακουστό μοναστήρι στην ανατολική πλευρά της Κρήτης και βρίσκεται 10χλμ ανατολικά της Σητείας και 6χλμ βόρεια του Παλαικάστρου της επαρχίας Σητείας. Η αρχική ονομασία της μονής είναι «Παναγία η Ακρωτηριανή» όπως προκύπτει από επίσημα έγγραφα και σφραγίδες του 15ου ή του 16ου αιώνα. Με την ονομασία «Τοπλού» αναφέρεται πρώτη φορά σε τουρκικό έγγραφο του 1673. Για την προέλευση του ονόματος της μονής Τοπλού έχουν ειπωθεί πολλές εκδοχές με πιο επικρατέστερη την άποψη ότι προέρχεται από την τουρκική λέξη Τοπ (= κανόνι) εξαιτίας ενός μικρού κανονιού που υπήρχε εκεί από την περίοδο της Ενετοκρατίας και το οποίο όχι μόνο προφύλασσε τη μονή από τους πειρατές αλλά και ειδοποιούσε τα γύρω χωριά εάν διέτρεχε κίνδυνο. Η πιο αληθοφανής όμως εκδοχή από τις υπόλοιπες είναι ότι προέρχεται από τη συγκοπή της λέξης πλού(σιο) καθώς το μοναστήρι διέθετε και διαθέτει ακόμα και σήμερα τεράστια ακίνητη περιουσία (κτήματα, αμπελώνες, ελαιώνες). Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα όταν αναφέρονται στη μονή την προσφωνούν με το όνομα «Το Μεγάλο Μοναστήρι».
Μονή Καψά
Η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Καψά βρίσκεται 9km ανατολικά του Μακρύγιαλού, κοντά στον Γούδουρα, 32 χλμ. από τη Σητεία. Το μοναστήρι είναι μετόχι της μονής Τοπλού κοντά στη Σητεία και είναι αφιερωμένο στην Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που εορτάζει στις 29 Αυγούστου.
Η μονή Καψά είναι κτισμένη σαν φρούριο σε μια απότομη βραχώδη πλαγιά πάνω από τη θάλασσα, στην έξοδο του όμορφου φαραγγιού των Περβολακίων, με μαγευτική θέα στο Λιβυκό Πέλαγος. Μπροστά της υπάρχει μια όμορφη βοτσαλωτή παραλία.
