ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Όλες οι ιστορικές περίοδοι έχουν αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια τους στη γη της Σητείας.
Μετά το τέλος της Μινωικής περιόδου, η χώρα των Πραισίων συνέχισε μέσα σε εχθρικό περιβάλλον, αυτό των κατακτητών Δωριέων, τη μινωική της πορεία μέχρι που καταστράφηκε από την ισχυρή πόλη των Ιεραπυτνίων. Την ελληνική και ελληνιστική περίοδο διαδέχτηκε η ρωμαιοκρατία, αφήνοντας κι αυτή τα δικά της σημάδια. Οι ρωμαϊκές ιχθυοδεξαμενές στη Σητεία, το ρωμαϊκό θέατρο στο Κουφονήσι, και άλλα ερείπια μαρτυρούν το πέρασμα των Ρωμαίων και τη σπουδαιότητα της επαρχίας κατά τους χρόνους αυτούς.
Κατά την βυζαντινή περίοδο που ακολουθεί αλλά και κατά την ενετοκρατία, δημιουργήθηκαν στην επαρχία νέα φρούρια, καινούργιοι οικισμοί, σπουδαία λιμάνια, μεγάλες και μικρές γραφικές εκκλησίες. Όσο κι αν αποτελούν εύκολη λεία πειρατών και ληστών, η σητειακή γη και τα χωριά της συνεχίζουν μια πολιτισμική πορεία αδιάκοπη και σημαντική. Το φρούριο της Καζάρμας, οι διάσπαρτοι φεουδαρχικοί πύργοι και τα λαμπερά οικοδομήματα, όπως αυτά της Ετιάς και της Βόιλας, οι νέοι οικισμοί που χτίζονται πάνω σε παλιούς ερειπωμένους, όπως το φρούριο στο Λιόπετρο, οι vigiliae και οι βάρδιες, τα μεγάλα αρχοντικά και οι πλούσιες επαύλεις, τα ισχυρά τείχη και τα πρόχειρα τειχίσματα, είναι σημάδια μιας μακρόχρονης βενετσιάνικης εγκατάστασης που μπορεί να συναντήσει ο καθένας στο διάβα του.